ضرورت تشکیل بسیج دانشجویی و طلبه توسط امام خمینی (ره) در ۲ آذر ماه ۱۳۶۷ در پیامی به‌مناسبت هفتۀ بسیج صادر شد. این پیام در حالی صادر گردید که در آن زمان، تشکل‌هایی مثل انجمن اسلامی دانشجویان و جامعه اسلامی در دانشگاه‌ها مشغول فعالیت بودند و پیام امام، گویی این نکته را در برداشت که تشکل‌های دانشجویی موجود نمی‌توانند انقلاب اسلامی را در دانشگاه‌ها بسط دهند و به درستی نقش خود را پس از تشکیل جمهوری اسلامی ایفا کنند. لذا امام درصدد تعریف ماموریت‌های جدید برای جنبش دانشجویی مسلمان برآمدند و متناسب با نیاز زمانه و با نگاه به آینده انقلاب اسلامی مواردی چون پاسداری از اصول انقلاب، مقابله با نفوذ بیگانگان در دانشگاه و حوزه و قرار دادن چارچوب‌های اسلام ناب در اختیار سایر اقشار بسیج را جزو انتظارات خود از بسیج دانشجو و طلبه عنوان فرمودند.

وقتی ایدۀ بسیج در کنار دانشگاه قرار می‌گیرد می‌توان انتظار داشت که بسیج دانشجویی علی‌القاعده بایستی پیشران نیروی انقلاب در دانشگاه‌های ایران باشد. سؤال مهمی که اینجا طرح می‌شود این است که آیا این توقع به درستی در سال‌های پس از تأسیس بسیج دانشجویی برآورده شده است؟

از مسیر تاریخ شفاهی می‌توان به آداب، سنت‌های نهادینه شده، نوع نیروی انسانی فعال، کنش‌ها و واکنش‌ها به مسائل روز انقلاب اسلامی، ساختارها و رویه‌ها و نهادسازی و اثرات بسیج دانشجویی بر دانشگاه و مسیر انقلاب اسلامی پی برد و نهایتاً با نگاهی واقع‌بینانه به این مجموعه انسانی نگریست و ذاتیات و عوارض این مجموعه را شناخت و در صدد اصلاح این تشکل برآمد.

با تدوین تاریخ شفاهی بسیج دانشجویی است که می‌توان زمینه‌های پرداخت جدی‌تر به ایده بسیج دانشجویی را در جامعۀ علمی کشور ایجاد نمود و از این رهگذر خلأیی که در زمینۀ تاریخ‌نگاری حرکت‌های دانشجویی پس از انقلاب اسلامی وجود دارد را تا حد امکان پر کرد.

به‌جهت انجامِ پروژۀ بسیج دانشجویی دانشگاه تهران تمامی اسناد مرتبط اعم از نامه‌ها، بیانیه‌ها، عکس‌ها و فیلم‌های آرشیو شدۀ بسیج دانشجویی دانشگاه تهران جمع‌آوری و مورد بررسی، بازخوانی و فیش‌برداری قرار گرفت تا لیست اسامی افراد مهم جهت انجام مصاحبه به همراه لیست وقایع و اتفاقات مهم به‌دست آید. پس از مشخص شدن موارد مذکور، با ۸۰ نفر مصاحبه به‌عمل آمد. گفتنی است این مصاحبه‌ها پس از پیاده‌سازی و تدوین‌نهایی، در قالب مجلداتی به نام سپیدار، آمادۀ عرضه و انتشار می‌باشند.

 

کتاب سپیدار

 کتاب سپیدار

 

مرتضی فتح‌الله‌زاده