کتاب امدادگر کجایی خاطرات علی عِچرِش امدادگر دفاع مقدس در منطقۀ جنوب و به قلم معصومه رامهرمزی است. این کتاب در واحد مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ رسیده است. این اثر شامل ۸ فصل می‌باشد که در انتهای کتاب اسناد و تصاویری نیز به آن ضمیمه شده است.
عنوان فصل اول کتاب «روزهای خیلی دور» است که به خوبی فضای آبادان و زندگی روزمرۀ مردم آبادان را در سال‌های اولیۀ زندگی او نشان می‌دهد؛ آن‌طور که در خاطرات آمده است در آن روزها بیشتر فضای سنتی و به تبع آن تفریحات خاص بچه‌ها و ساختار اجتماعی و فضای فرهنگی عشیره‌ای روح حاکم بر آن روزهاست. تفریحات بچه‌ها مثل پاتوق کردن کشتارگاه و فرار کردن از گرما به سمت شط و حتی دعواهایی که رنگ عشیره‌ای به خود می‌گرفت گویای همین است.
فصل دوم کتاب موسوم به «روزهای بیداری» است. شیطنت‌های نوجوانی و شکستن تابلوهای نئون جلوی مغازه‌ها به‌طور اتفاقی و شاید از بدشانسی علی و دوستانش با شروع شورش‌های جدید علیه پهلوی همزمان می‌شود؛ طوری که ساواک، علی و دوستش را به جرم اقدامات شورش‌گرانه و خلاف امنیت ملی بازداشت و مورد کتک و ضرب و شتم قرار می‌دهد؛ آخر سر هم وقتی متوجه شدند ارتباطی با این مسائل ندارند با وساطت پدر و دو تن از رفقای بازاری‌اش آزاد می‌شوند. قسمت تلخ این فصل از کتاب که خوانندۀ کتاب را متأثر می‌کند حادثۀ سینما رِکس است که جزئیات و اتفاقات قابل تأملی پیرامون این حادثه نقل می‌شود. بازگشت امام خمینی و اقدامات انقلابیون آبادان موضوع دیگری است که اتفاقات آخر روزهای بیداری است.
«روزهای بالندگی» عنوان فصل سوم است. فضای روزهای بعد از پیروزی انقلاب و تقابل با گروه‌های مختلف چپ، پیکار، توده‌ای و مجاهدین خلق بود که در آن روزها جُنب و جوش زیادی داشتند. گویا جو کارگری و صنعتی آبادان فضای مناسبی را برای فعالیت‌ها و شعارهای آن‌ها فراهم آورده بود. بعد از آن شروع غائله عرب در خوزستان با اتفاقات مختلف و استفاده از احساسات قومیتی و ناسیونالیستی بود. پس از آن، همکازی با هلال احمر و سپاه شروع فعالیت‌های امدادی علی عچرش و مشغول شدن در اورژانس برای رسیدگی به زحمی‌های دعواهای خیابانی و تصادفات بوده است.
موضوع اصلی کتاب یعنی امدادگری که عنوان کتاب است از فصل چهارم و شروع جنگ تحمیلی و ایستادگی مردم در برابر آن‌هاست. علی و همکارانش از اولین ساعات جنگ در عرصۀ امدادگری و پشتیبانی پزشکی رزمندگان فعال بوده و تا واپسین روزهای محاصرۀ آبادان نیز در شهر بودند؛ تا اینکه که مرکز امداد آن‌ها به ماهشهر منتقل می‌شود. در همین اثنا در کنار کارهای مربوط به پزشکی جنگ نیز فعالیت‌های فرهنگی و پشتیبانی از جنگ‌زدگان و رسیدگی به آن‌ها از کارهای شبانه‌روزی علی و همکاران خستگی ناپذیرش بود. این داستان و موضوعات مربوط به دفاع مقدس تا پذیرش قطع‌نامه ادامه دارد.
نقطۀ مثبت کتاب توصیفات جزئی و دقیق از حوادث و اتفاقات و خط سیر تاریخی آن است که به‌خوبی به تصویر کشیده شده و تصویرسازی خوبی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند؛ از طرفی نیز تنوع در داستان‌ها و مبرا بودن کتاب از حوادث یکنواخت اشتیاق خواننده را برای ادامۀ خواندن کتاب بر می‌انگیزد. اما در برخی روایت‌ها گویا بخش‌های انتهایی برخی روایت‌ها ارتباطی با موضوع آن بخش ندارد و اضافه به نظر می‌رسد یا اینکه باید در جای دیگری استفاده می‌شد.
به‌صورت کلی اگر خوانندگان به دنبال درک فضای جنگ و دوران قبل از انقلاب و بعد از آن هستند خواندن این کتاب توصیه می‌شود. از طرفی نیز این کتاب زحمات گروهی در جنگ را نشان می‌دهد که شاید در محافل کمتر از آن‌ها سخن به میان می‌آید و جنگ را فقط رزم رزمندگان می‌بینند؛ در حالی که دوشادوش یا پشت سر آن‌ها امدادگرانی بی‌ادعا و البته کارآمد بودند که نبود آن‌ها تلفات را چندین برابر می‌کرد.
حسین حقیقت
ثبت ديدگاه